Vespa bu yıl 23 Nisan’da tam 69 yaşında olacak. İşte bugüne kadar birçoğumuzun hayalini süsleyen, geçen yıllar içinde 150’ye yakın modeli bulunan, sevimli mi sevimli Vespa’nın yıllara meydan okuyan hikayesi…
Vespa’yı sadece bir scooter olarak değerlendirmek yanlış olur. Yıllar boyunca kendini sürekli yenilese de özünü korumayı başarayan bu araç, zamana meydan okuyan ve trendleri takip eden tasarımıyla, bir yaşam tarzının da temsilcisi aynı zamanda. Belki de sırf bu yüzden doğduğu 1946 yılından beri kitleleri peşinden sürüklemeye ve görenleri kendisine hayran bırakmaya devam ediyor.
Yıllara meydan okuyan bu sevimli scooter, motoru şekil olarak eşek arısına benzediği için ismini de İtalyanca ‘eşek arısı’ anlamına gelen Vespa’dan alır. Tasarımında ise aslında II. Dünya Savaşı öncesinde Amerika’da üretilen Cushman scooter’larından ilham alınır. İtalyanlar, paraşütlü birliklerin ve denizcilerin kara ulaşımında kullanmaları için bu scooter’ları savaş sırasında Washington’dan getirir. Bozuk arazide rahatlıkla kullanılabilen bu araçlar, köprü ve yolları savaşta tahrip olan İtalyanlar için bir süre sonra bulunmaz nimet haline gelir. Savaş bittikten sonra ise ekonomisi çöken ve hava bombardımanları esnasında yolları parçalanan İtalyan şehirlerinde otomobil kullanmak neredeyse imkansızlaşır. Bunun üzerine çözüm daha önce havacılık sektöründe faaliyet gösteren Piagio’dan gelir: Vespa.
Vespa; basit, sağlam ve ekonomik, bir taraftan da rahat ve zarif bir araç olmalıdır. İşte ilerleyen yıllarda bir efsaneye dönüşecek bu yeni scooter’ın tasarımı, bu nedenle Piaggio’da ilk modern helikopterin üretilmesi projesinden de sorumlu Corradino D’Ascanio’ya verilir. Sonuçta kadın erkek herkesin kullanabileceği, yolcu da taşıyabilen ilk Vespa’lar çıkar ortaya… 1946 yılının nisan ayında, üretim bandından çıkan ilk 15 Vespa; daha ilk bakışta zarif ve orijinal tasarımıyla görenleri kendisine hayran bırakmayı başarır.
Ekonomik bir taşıt olan Vespa, çok kısa sürede İtalya da şehir hayatının bir parçası olur ve ünü giderek tüm Avrupa’ya yayılır. 50’li yıllarda Vespa artık İtalya haricinde, Almanya, İngiltere, Fransa, Belçika ve İspanya’da da üretilmeye başlamıştır. Birkaç yıl sonra Hindistan ve Endonezya da bu ülkeler arasına katılır. Bu tasarım harikası scooter, sadece savaş sonrası döneme damgasını vurmakla kalmamış, savaşın derinden hasar verdiği Avrupa’nın yeniden doğuşunun da müjdecisi olmuştur.
La Dolce Vita
İtalyan toplumunu derinden etkileyen Vespa, Dolce Vita yıllarının da sembolü haline gelir. Yabancı gazeteciler İtalya’yı ‘Vespa ülkesi’ olarak tanımlarken; motorun ismi çoktan scooter kelimesiyle özdeşleşmiştir. Öyle ki 1953 yılında çevrilen Roma Tatili filmi, neredeyse Vespa üzerine kuruludur. Audrey Hepburn ve Gregory Peck’in Vespa üzerinde Roma’yı bir uçtan bir uca kat ettikleri filmle birlikte artık Vespa devri resmi olarak başlar. Roma Tatili’nin ardından satış patlaması yaşayan bu iki tekerlekli mucizenin üretimi 1956 yılına gelindiğinde yılda 1 milyonu, 1988 yılında ise 10 milyonu geçer.
Tabii bu iki tekerlekli tasarım harikasının başrolü paylaştığı tek film Roma Tatili değildir. Quadrophenia’dan American Grafiti’ye, The Talented Mr. Ripley’den 102 Dalmaçyalı’ya Vespa, sinema tarihi açısından önemli çok sayıda filmin de yıldızı olur. Vespa’nın ilk üretilme amacı ulaşımı kolaylaştırmak olsa da yıllar geçtikçe sosyal bir fenomene dönüşen scooter, 60’lı ve 70’li yıllara gelindiğinde, gençliğin devrimci fikir ve görüşlerinin de en önemli temsilcilerinden biridir.
Zamanının büyük bölümünü fotoğraf çekimlerinde ve film setlerinde geçirmeye başlayan Vespa; Joan Collins, Milla Jovovich, Marcello Mastroianni, John Wayne, Henry Fonda, Gary Cooper, Anthony Perkins, Jean-Paul Belmondo, Nanni Moretti, Sting, Antonio Banderas, Matt Damon, Gérard Depardieu, Nicole Kidman, Jude Law, Eddie Murphy ve Owen Wilson gibi çok sayıda dünya çapında tanınmış ismin de ‘yol arkadaşı’ olur.
Günümüze gelene kadar 150 ye yakın modeli üretilen Vespa, yıllardır scooter pazarının en prestijli aracı olmayı sürdürüyor. Bir çok benzeri üretilse bile gözden düşmeyen, onca güçlü motor varken gün geçtikçe kendinden daha çok söz ettiren bu iki tekerlekli şirinlik muskası, her geçen gün daha fazla insanın kanına girmeye devam ediyor ve dünya çapında tutkunları tarafından kurulan fan klüpler sayesinde sevenlerini bir araya getiriyor. Öyle ya Pempe Panter bile Vespa’yı tercih ediyorsa, bir bildiği vardır…
