Gün boyu baktığımız ekranlardan yayılan mavi ışık hakkında ne kadar bilgi sahibisiniz?

Şu an bu yazıyı okurken bile ya bilgisayar ya da telefonunuzun ekranına bakıyor ve aynı anda ekrandan yayılan mavi ışığa maruz kalıyorsunuz. Üstelik günümüzün yaşam tarzı nedeniyle bunu her gün en az birkaç saat boyunca yapıyor olmanız kuvvetli bir ihtimal.

Mavi ışığın zararları arasında en bilineni vücudun doğal saatinin dengesini bozması, özellikle de uyumadan hemen önce telefona bakanlardansanız kalitesiz bir uyku uyuyor olabilirsiniz. Çünkü mavi ışık uyurken salgıladığımız melatonin hormonu seviyesini düşürüyor bu da düşük bir uyku kalitesiyle birlikte yan etki olarak yorgunluk konsantrasyon bozukluğu ve hatta obezite gibi sorunları da beraberinde getiriyor.

Aslında mavi ışık sadece teknolojik cihazlarımızın ekranlarından yayılmıyor. Mavi ışığın asıl kaynağı güneş ve bu gözümüzle görebildiğiniz ışın demetlerinden biri. Ancak güneşten yayılan bu doğal mavi ışık, yapay olanlar gibi gözlerimizi ve psikolojimizi yormuyor.

Gözlerimizdeki ışık reseptörleri yalnızca görme duyumuz için değil vücudumuzun doğal günlük ritmi için de ışığı algılıyor. Bu günlük ritm ise doğal uyuma ve uyanma döngülerimizi ayarlıyor. Güneşten gelen doğal mavi ışık bizim uyanıklık seviyemizi artırıp modumuzu yükseltiyor. Ancak yapay mavi ışığa fazlasıyla maruz kalmamız ise bu günlük ritmimizi bozmuş oluyor.

Gözlerimizin yapısında bulunan bir pigment, zararlı mavi ışığa karşı bir savunma sistemi rolü üstleniyor. Bu pigment ne kadar yoğunsa gözün mavi ışıktan korunma seviyesi de o kadar artıyor. Havuç tüketmenin göz sağlığına olan faydalarını duymuşsunuzdur, işte havuç bu pigmentin yoğunluğunu yükselten bir besin. Aynı zamanda yeşil yapraklı sebzeler, bal kabağı ve yumurtanın beyazı da öyle.

Beslenmenize dikkat etmek dışında gözlerinizi yapay mavi ışıktan korumak için yapabileceğiniz başka şeyler de var. Bunların başında elbette uyku saatinizden belli bir süre önce telefonunuza veda etmek geliyor. Ayrıca bilgisayar ve telefonlarınızın gece modunu aktif hale getirebilirsiniz; bu ekrandan yayılan mavi ışık seviyesini düşürecektir. Eğer gözleriniz çok hassassa mavi ışığı filtreleyen camlara sahip koruyucu bir gözlük edinebilirsiniz. Evdeki aydınlatmalarınızda ise beyaz yerine daha sıcak bir renk tonuna sahip ampuller kullanırsanız, akşamları evinizdeki mavi ışık seviyesi azalacaktır. Hatta ışık seviyesi ayarlanabilir ampuller kullanarak vücudunuzun doğal uyuma ve uyanma ritmini de destekleyebilirsiniz.