Sicilya’da üzüm bağlarından arkeolojiye; denizin tuzundan, huzuruna; kozmopolit Palermo sokaklarından film setini andıran Ortaçağ şehri Erice’nin atmosferik sokaklarına uzanan ve adeta bir ‘cruise’ gemisinde yol alıp, her sabah farklı dokuya sahip bir şehre uyanmak tadında bir hafta geçirdim.

Ada deyip hafife almayın. Binlerce yılın hikayesini her köşesinde biriktirmiş Sicilya’yı tek seferde tavaf etmek, adanın iç kısımları da dahil dört bir tarafını dolaşmak, ilk gidişte pek mümkün olmayabilir. Tabii keyfe keder, günleri esnek bir seyahat planınız yoksa…

Piazza Duomo Syracuse

Gittiğim yerin dokusunu anlamak, beş duyuyu canlandıran anları, gün doğumlarını, sisli sabahları, neşeli öğle sonralarını, kahve duraklarını, günün ritmini, orada yaşayan insanların gündelik koşuşturmalarını izlemek gibi belli ritüelleri yaşamak için en az 3-4 güne ihtiyaç duyanlardanım. Bir yere tam nüfuz edebilmek için elbette yeterli değil ancak bir kafede soluklanırken havayı koklamak, ‘airbnb’ gibi bir konaklama tercih ettiysem eve ekmek, şarap, peynir gibi atıştırmalıklar alarak market poşetleriyle o şehirde dolaşmak, konuşulanlara (anlayabildiğim bir dildeyse) kulak kabartmak, kim turist kim yerli ayırt edebilmek ve onların şehirle olan ilişkilerini gözlemlemek bile gittiğim yere bir nebze de olsa ait olma hissimi pekiştirip orayla ilişki kurmamı sağlıyor.

Bir haftalık Sicilya seyahatimi planlarken zamanın yeterli olacağını düşünmüştüm. Ancak ada ile haşır neşir olmaya başladıktan sonra Sicilya’nın hiç de hafife alınmayacak kadar fazla alternatif sunan farklı şehir ve kasabaları ile çok daha uzun zamana yayılması gereken bir seyahat olduğunu anladım. Elbette tercih edilen rotaya göre bir hafta yeterli olacaktır. Sicilya, arkeoloji, deniz, gurme, tarih gibi bir ya da birden fazla ilgi alanı doğrultusunda seyahat planı yapılabilecek bir ada oldu benim için.İlham vermesi açısından Sicilya’yı bu ilgi alanlarına göre anlatmak istedim.

Lezzetler

Seyahatlerin ayrılmaz parçası olan, hatta uğruna yüzlerce kilometreyi bir çırpıda kat edebileceğimiz yemek, Sicilya’da başlı başına bir efsane. Ada yüzyıllar boyunca farklı medeniyetlerin mutfaklarından yayılan eşsiz lezzetler ile ‘Sicilya mutfağı’ kavramı yaratmayı başarmış bir zenginliğe sahip. Adanın kuzeyinden güneyine geçtikçe baharatlar, tatlar ve menüde yer alan yemekler de değişiyor. Tüm adanın ortak lezzetleri bulunsa da, Cefalu veya Taormina’da keyifle atıştırdığım sokak lezzeti ‘arancini’ye (pirinç ve tercihe göre ıspanak, kıyma, sebze gibi farklı malzemelerle dolu risotto topları) Sciacca sokaklarında rastlamıyorum. Ya da Tunus’un karşı komşusu olan ve mutfağında Kuzey Afrika esintileri taşıyan Trapani’de yediğim nefis bol domates soslu ve bademli makarnayı da adanın başka bölgelerinde bulamıyorum. Ayrıca Sicilya’nın şarap bölgesi Marsala’daki bir şarap üreticisinin tadım restoranında öğle yemeği niyetine yediğim atıştırmalıklarının lezzetini unutamıyorum. Yemekten önce üzüm bağlarını ve üretim alanını gezdiğim Paolini şaraplarının tadım yapılan restoran kısmında masaya gelen ada lezzetleri, zeytinler, sardalyalı minik kanepeler, yanında sıcak havayı serinletmeye yardımcı soğuk bir kadeh beyaz şarap, Nero d’Avola üzümünden kırmızı şarap bir de yemeğin üzerine tipik Sicilya tatlısı mini cannolli’lere eşlik eden ‘grappa’ Marsala’da yüzyıllarca kalabilirmişim duygusu yaratıyor üzerimde. Dünyada, yalnızca iki yerde, Türkiye’de (o da sadece Urla’da) ve Sicilya’da yetişen Nero d’Avola üzümü buradaki üzümlerin aslarından. Paolini Şarapları’ndan ayrılmadan bir de butiğinden bir koli kendi yapımları olan zeytinyağı ve şaraplardan alıyorum, nasıl taşıyacağımı düşünmeden.

Son derece sevimli bir kent meydanına ve sokaklara sahip ‘butik’ şehir Marsala’da bir de tuz madeni bulunuyor. Tuzun insan bünyesi üzerinde sakinleştirici ve dengeleyici özelliği olduğundan sanıyorum, arabadan iner inmez sanki üzerime yemeğe dökülen tuz gibi bir mutluluk, dinginlik serpiştirildiğini hissediyorum. Tepecikler halinde yığılmış tuzların yanından geçip madenin butiğine göz atıyorum. Sadece yemek için kullanılan tuz aklınıza gelmesin. Butikteki ürünler ağırlıklı olarak evde kendinize mini bir spa yapabileceğiniz tuzdan üretilen ya da içerisinde saf tuz olan paketler, kremler, losyonlar. Bana son derece keyif veren Marsala’nın, üzüm bağlarının ve tuz madeninin Sicilya seyahatlerinde mutlaka yer alması gerektiğini düşünüyorum.

Arkeoloji

Yüzyıllarca çeşitli medeniyetlerin adaya kattıkları zenginliğin sonucu olarak adanın dört bir yanından arkeolojik buluntu fışkırıyor. Meraklıları için günlerce gezilebilecek bir kültürel mirasa sahip. Seyahatinizin çoğu zamanını buna ayıracak kadar arkeoloji tutkunu olmasanız bile Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan Valle dei Templi’ye zaman ayırabilirsiniz. Burada tapınakların yanı sıra beni en çok etkileyen Concordia Tapınağı’nın önündeki Polonyalı heykeltıraş Igor Mitoraj’ın gökten düşmüş insan bedeninde bir meleğe benzettiğim çıplak erkek heykeli oldu. Tapınağın ve yeryüzünün renkleri ile müthiş bir uyum ve çarpıcı bir etki yaratmayı başarmış esere öğle sıcağını umursamayarak uzun bir süre hayranlıkla baktım.

Bir diğer antik şehir, bir zamanların varlıklı Yunan şehri Selinunte oldukça geniş bir alana yayıldığından tüm şehri yürüyerek gezmek mümkün değil. Dolayısıyla antik şehrin tamamını görmek isteyenler için ‘buggy car’lar işi kolaylaştırıyor.

Şehir, Sanat, Tarih

Sicilya’nın en güzel Ortaçağ şehirlerinden Noto, Erice, Siracusa ve Cefalu birbirinden oldukça farklı atmosfere sahip. Dağın tepesinde Ortaçağ’da donmuş kalmış izlenimi veren muhteşem şehir Erice’nin sokaklarında yürümek, adeta film setinde yürümek gibi. Minik meydanlara açılan dar sokaklar, baş döndüren yüksekliğin sunduğu sonsuz manzara, tipik Sicilya tatları ile tıka basa dolu tarihi pastane Grammatico, neşeli, rengarenk seramik saksıların, tabakların, vazoların sergilendiği dükkanlar, mini gurme butikler ile son derece özenli korunmuş bir şehir Erice.  Yunan matematikçi, fizikçi, astronom ve filozof olan Arşimed’in doğduğu şehir Siracusa’da İtalyan mimarisi dışında Mussolini döneminden kalan soğuk Sovyet mimarisi de hemen göze çarpıyor. Antik Yunan tapınakları ile iç içe geçen şehir, adanın uzun soluklu insanlık tarihini kompakt bir şekilde gözler önüne seren adanın önemli şehirlerinden. Sicilya’nın meşhur seramiklerinin şehri Sciacca (Şakka), denize açılan sokakların, palmiyelerin, sıcak Akdeniz havasının rengarenk seramik işleriyle karşıladığı keyifli bir durak.

Adanın ‘esas oğlanı’ Palermo, zamanda yolculuğa çıkaran görkemli yapıları ve kiliseleriyle büyüleyici. Marsala, Cefalu, Taormina gibi küçük çaplı ve kendi ritminde akan şehirlerden sonra Palermo’nun düzensiz görünen, ilk bakışta estetik bulmakta zorlandığım şehir yapısı şehirle hemen uyum sağlamama engel olmuştu, ancak Palermo’nun enerjisine bir kere kapılınca sevmemek mümkün değil. Şehrin Arap mimarisinin zengin dokusuyla iç içe geçmiş yapıları, meydanları, görkemli Massimo Tiyatro binası, muhteşem Palermo Katedrali, cıvıl cıvıl mekanları, restoranları, dökük, bakımsız bina yüzleri, ara sokaklar ile karışıp kontrast oluşturuyor. Palermo’nun yüzyıllarca yıl neden bir çekim merkezi olduğunu anlamak zor değil.

Denizle Randevu

Adanın plajları birbirinden cazip ve güzel. Uzun bir plaja sahip Taormina, şehir olarak da son derece keyifli. Müthiş manzaralar sunan meydanları, seyir terasları, restoranları, butikleri, gurme dükkanları ve antik tiyatrosu ile Sicilya’nın en fotografik ve en turistik yerlerinden. Buradaki oteller yamaca kurulu olduğundan sahile inmek için teleferiği andıran bir asansör kullanılıyor. Adanın sürprizleri bitmiyor. Adanın güneyindeki Scala dei Turchi’nin (Türk merdivenleri) denize uzanmış bembeyaz kayalıkları da isminin hikayesi de enteresan. Osmanlı askerleri, adaya yaptıkları seferlerde bu merdivenleri karaya çıkma amacıyla kullandıkları için Pamukkale’yi andıran bu beyaz kayalıkların ismi de böyle kalmış. Buradan inmeyi başarabilenleri geniş, uzun bir kumsal bekliyor. Scala dei Turchi’de kayalıklara oturup güneşin batışını beklemek de ayrı bir ritüel. Adada denize girilebilecek pek çok müthiş kumsal bulunuyor ancak coğrafi yapısının enteresanlığı sebebiyle burayı listeye alabilirsiniz.

Volkanik Adalar

Sicilya’ya bağlı Aeolian Adaları ise başlı başına bir seyahati hak ediyor. Huzur ve dinginlik vaat eden adalarda bu dinginliğe kontrast oluşturacak şekilde dileyene adrenalin de var çünkü hala aktif olan volkanlara rehber eşliğinde hiking yapabiliyor. Yerkürenin nefes aldığına şahitlik edilen bu anlar nefes kesici. Konakladığım Vulcano Adası’ndaki hala aktif alan volkanın ağzına ulaştığımda bir taraftan diğer volkanik adaları görebildiğim nefis bir manzara, diğer taraftan nefes aldığını hissettiğim volkandan çıkan dumanlar unutamayacağım anlar arasındaydı. Ada grubunun en çılgını ise Stromboli volkanı. Volkanın aktif günlerinden birine denk gelirseniz, gece karanlıkta püsküren ve yamaca doğru akan lavları uzaktan görmek bile heyecan verici. Lipari, Panarea ve Stromboli adalarında duraklayarak tam gün süren feribot seferleri bulunuyor. Vulcano Adası’nda konakladığım ilham verici ve manzarasına doyulmayan Therasia Resort’ta iki-üç gece konaklayıp civardaki adaları dolaşabilir, volkan yürüyüşü yapabilir ve otelin sonsuzluk havuzunda adanın volkanik oluşumlarının ve doğanın harikalar yarattığı manzaranın tadını çıkarabilirsiniz. www.therasiaresort.com

İlave Not

Sicilya’ya THY’nin direk uçuşları adaya ulaşımı kolaylaştırdı. Ancak bir hafta boyunca o kadar fazla göreceğim yer vardı ki Katanya havalimanına uçmama rağmen seyahate Taormina ile başladığım ve ardından Aeolian Adaları ile devam ettiğim için Katanya’ya zaman kalmadan döndüm. Seyahat planınızı önünüze Sicilya haritasını açıp, mesafeleri ve öncelikli görmek istediğiniz yerleri hesaplayarak yapmanızı tavsiye derim. Tadına doyum olmayan adada doyurucu bir Sicilya programını sizin yerinize yapan profesyonel bir seyahat danışmanı isterseniz, Imperatore Travel adanın en iyi hizmeti sağlayan köklü yerel acentaları arasında. www.imperatore.it

Sciacca