Sarı, turuncu, kırmızı, yeşil sebze ve meyvelerde bulunan beta-karoten vücudumuzda nasıl A vitaminine dönüşüyor? Cildimizi kirli havaya ve yaşlanma etkilerine karşı koruyan, kalbimizi ve ciğerlerimizi güçlendiren, kilo kontrolüne yardımcı olan pro-vitamin A, diğer adıyla beta-karoten hangi yiyeceklerde bulunuyor?

Beta-karoten içeren yiyecekler tüketildiğinde, pro-vitamin A karaciğerde depolanıyor ve ihtiyaç duyulduğunda A vitaminine dönüşüyor. A vitamininin ise aslında iki kaynağı var: Biri hayvansal gıdalar yoluyla alınan retinol, diğeri ise bitkilerden alınan beta-karoten. Latince “havuç” sözcüğünden gelen beta-karoten, karotenoidler denen bir fitonutrient ailesine ait. A vitamininin öncül maddesi olan beta-karotenin, yani diğer adıyla pro-vitamin A’nın vücudumuza kattığı yararlar saymakla bitmiyor. Güçlü bir antioksidan olan beta karoten, cildi güneşin zararlı etkilerinden ve cilt kanserinden korurken, aynı zamanda derideki yaşlanma etkilerini de yavaşlatıyor. Kalbe, ciğerlere yararlarının yanı sıra kilo kontrolünde önemli rol üstleniyor. A vitamininin bir diğer önemi de vücut sistemimizin doğru ve güçlü çalışması için gerekli proteinlerin, A vitamini olmadan kullanılamaması. Havuç başta olmak üzere bazı kırmızı, yeşil, sarı, turuncu sebze ve meyveler beta-karoten içeriyor. Meyve ve sebzelerin rengi ne kadar koyu ve parlak olursa, içindeki beta-karoten miktarı da o kadar yüksek oluyor.

Renklerine Göre Beta-Karoten İçeren Besinler

Turuncu: Havuç, tatlı patates, balkabağı, portakal, kayısı, papaya, mango, şeftali

Sarı: Mısır, sarı kabak, kavun

Kırmızı: Domates, karpuz, kırmızıbiber

Yeşil: Kabak, brokoli, dolmalık biber, marul, tere, ıspanak, lahana

Beta-Karotenin Vücudumuza Yararları

• Bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudun enfeksiyonlara karşı                                                      savaşmasını sağlıyor.

• Damar sertliği ve kalp krizi riskini azaltıyor.

• Ciğerleri koruyor ve güçlendiriyor. Güçlü bir koruyucu olan beta-karoten, hava kirliliğinin, sigara dumanının ciğerlerde hasar yaratmasını önlemede yardımcı ve ciğer kanserine yakalanma riskini büyük oranda azaltıyor. Kötü kolesterolün damarlarda oluşturduğu oksidatif zararları engelliyor.

• Ciğerlerde A vitaminine dönüştürülen beta-karoten, içeriğindeki gece görüşü için gerekli pigment olan rodopsini, gözün retina tabakasına taşıyor. Böylece az ışıklı bir ortamda da görebiliyoruz.

• Harward Tıp Fakültesi’nin araştırmalarına göre beta-karoten alımı zihin sağlığı açısından önemli rol oynuyor.

• Kilo vermede ve kilo kontrolünde beta karoten. Zayıflama ürünlerinin çoğu beta karoten içeriyor. Bunun nedeni karoten maddesinin tokluk hissi vermesi ve metabolizma hızının kontrolünde etkili olması. Son yıllarda yapılan araştırmalar, sentetik yolla üretilen karotenlerin sağlığımız açısından olumsuz sonuçlar doğurduğunu gösteriyor! Bundan dolayı beta-karoten ihtiyacının öncelikle sebze ve meyvelerle, ihtiyaç durumunda da doğal bileşimlerden üretilen; özellikle yüksek B-karoten ihtiva eden deniz yosunu, D-salina’dan elde edilmiş olanlarla takviye edilmesi öneriliyor.

• Doktorlar güneşte kısa süre kalınmasını önerdiği için bronzlaşma şansınızı beta-karoten içeren yiyecekleri tüketerek artırmayı seçebilirsiniz. Vücudumuzda melanin sentezi, bronzlaşmamızı sağlayan temel etmen. Bu nedenle vücutta melanin sentezini arttıran veya hızlandıran yiyecekler bronzlaştırıcı etkiye de sahip. Karotenlerden zengin besinler güneş ışınlarını cildinize çekerek bronzlaşmanızı sağlayacak ve cildinize sağlıklı bir parıltı verecektir. A vitamini, cildinizi güneş yanıklarına karşı koruyacak ve cildinizin güçlenmesi için gereken besini sağlayacaktır.

• Cildin kurumasını ve erken yaşlanmayı önlüyor. Beta-karoten hücre yenilenmesine yardımcı oluyor ve cildin kurumasını ve erken yaşlanmayı önlüyor. Deride kanser hücreleri oluşumunu engelliyor. Beta-karoten vücudun serbest radikaller karşısındaki en etkili savunma gücü ve aynı zamanda antioksidan özelliği ile zararlı, doymamış yağ radikallerini de etkisiz hale getiriyor.

• Güneşin zararlı UV-B ışınlarına karşı koruyucu. Son yıllarda yapılan araştırmalarda, beta karotenin güneşin hasar verici ve yaşlandırıcı ultraviole-B ışınlarına karşı güçlü bir koruyucu olduğu ispatlandı.

Pınar Efe